www.kolegiant.fora.pl :: Przegląd tematu - Przeszłość i teraźniejszość Akademii Kijowsko-Mohylańskiej

ad_vocem · Wysłany: Wto 15:16, 24 Mar 2009 Temat postu: Parad cytat - prof. Kvit - cz.2

[...] продовження існування старої системи є невиправданим марнотратством. Сьогодні менше 30% усіх вітчизняних аспірантів взагалі коли-небудь виходять на захист (лише 7% роблять це вчасно).

[...] від докторанта насамперед вимагається справжня наукова новизна результатів його досліджень.

Необхідно представити динаміку розвитку [...] внутрішню інтеграцію наукових досліджень і навчального процесу, критичну масу в кадровому потенціалі, наявність системи відбору талановитої молоді, інтегрованість цього університету у світовий науково-освітній простір, якість наукових досліджень та навчального процесу.

Реалізація ідеї автономії [...] насамперед означатиме перерозподіл відповідальності. [...] досі вимагається зовсім не те, що насправді потрібно вимагати. Не ірраціональної звітності, яка не має жодних реальних наслідків, а справжніх результатів наукових досліджень.

Ми живемо в атмосфері недовіри і взаємної підозріливості.

Потрібно забезпечити логічність і поетапність реформ. Наступна визначальна риса — системність, взаємопов’язаність усіх заходів.

Необхідно проводити будь-які організаційні заходи, спираючись на політичну волю в державі, розуміння і підтримку як академічної громади, так і всього суспільства. Громадяни повинні бути зацікавлені у реформах і поінформовані про їх перебіг. У результаті системних реформ слід домогтися різкого скорочення кількості [...] з одночасним підвищенням їхньої якості. Вища освіта переходить на цивілізовані ринкові засади через суворий моніторинг і дотримання правил гри, однакових для всіх. Головним індикатором якісних змін [...] стане стрімке зростання потреби в інноваціях, на противагу сьогоднішньому бюрократичному протистоянню та униканню змін.

ad_vocem · Wysłany: Wto 15:12, 24 Mar 2009 Temat postu: Parad cytat - prof. Kvit

Цитати із статті профа Квіта в "Дзеркалі тижня" (28 лютого—6 березня ц.р.):

Нічого не нагадує?

Ображатися варто лише на самих себе, на власну нездатність перетворити риторику на реальні справи.

Мобільність і співпраця на міжнародній арені — запорука успішності [...]

Не можна створити щось нове, не відмовившись при цьому від старого — того, що тягне назад і не дозволяє здійснити прорив на певних напрямах досліджень, а також, що найважливіше, у системних змінах.

Сьогодні прагнення контролювати якомога більше, навіть всупереч очевидній вигоді для себе, видається справді ірраціональним.

Якщо рух вперед відбуватиметься наполегливо і, головне, осмислено, на краще зміниться загальна ситуація [...] У тому числі через широку суспільну підтримку. Якщо ж, навпаки, виникне підозра, що подальшого руху не буде, нам загрожує різке падіння решти показників.

[...] ініціативність розглядається як зайва проблема і джерело нових проблем.

bereg · Wysłany: Nie 12:30, 15 Mar 2009 Temat postu:

Ну, я не думаю, що якби він прийшов в костюмі і з краваткою від цього на порядок зріс рівень його лекції. Звичний європейський стиль. Головне зміст, а не форма. А лекція дійсно варта уваги і ідеї, які він висловив, суперактуальні.

IMHO · Wysłany: Sob 16:02, 14 Mar 2009 Temat postu: Lekzia Kvita

Zikava lekzia bula prof. Kvita. Pobil'she b takyx. Xocha Kvit chudak - u svetri i bez halstuka Laughing

kolegiant

Tworzą Kolegium

Przeszłość i teraźniejszość Akademii Kijowsko-Mohylańskiej

Historia Akademii Kijowsko-Mohylańskiej (dalej: AKM) zaczyna się w 1615 r., czyli od czasu organizacji w Kijowie brackiej szkoły. Na temat Bractwa Objawienia Pańskiego – dość późnym zjawisku w ruchu religijno-kulturalnym Ukrainy – oraz szkoły brackiej nie wiele wiemy. Swoją strukturą raz organizacją procesu nauczania szkoła miała przypominać istniejące wówczas ośrodki oświatowe innych bractw. Opierając się na krótkich dokumentach badacze wysnuli wnioski, że w kijowskiej Szkole Brackiej stawiano akcent na naukę języka słowiańskiego, ruskiego, greki, gramatyki słowiańskiej, jak również j. polskiego, łaciny, co więcej uczono również – śpiewu cerkiewnego, arytmetyki, retoryki, podstaw filozofii oraz teologii. Szkoła była dostępna dla każdego. Dane na temat liczby uczniów – oprócz pojedynczych wspomnień – nie zachowały się.

Kolejny etap historii AKM jest związany z imieniem archimandryty, a poźniej metropolity kijowskiego piotra (Mohyły), który założył przy Ławrze Kijowsko-Pieczerskiej w 1631 r. szkołę z nowoczesnym systemem nauczania. Funkcjonowanie placówki spotkało się z przeciwdziałaniem konserwatywnego prawosławnego duchowieństwa, które widziało w niej zmowę ze strony katolicyzmu, jak również ze strony Bractwa Objawienia Pańskiego, które widziało w szkole zagrożenie dla swojego ośrodka. Kijowianie, którzy mieli poparcie wśród kozaków, przeciwstawili się temu procesowi, zmusiło do szukania kompromisu. Stało się nim połączenie szkoły Ławry Kijowsko-Pieczerskiej oraz szkoły brackiej, co dało początek dla istnienia od 1632 r. Kijowsko-Mohylańskiego. Należy zaznaczyć, że stworzenie przez Piotra (Mohyłę) nowego ośrodka nauczania posiadało szerszy kontekst – zreformowaniu przez hierarchę Cerkwi Prawosławnej, które jest traktowane przez współczesnych badaczy, jako prawosławny wariant konfesjonalizacji.

Kijowski hierarcha nie wprowadził żadnych innowacji: kolegium było wzorowane na uniwersalnym oraz ogólnie powszechnym w Europie humanistycznym typie szkolnictwa, które upowszechniło się pod postacią protestanckich gimnazjów i jezuickich kolegiów od połowy XVI w. na terenie Rzeczpospolitej, jak również na ziemiach ukraińskich. Od kolegiów Piotr (Mohyła) przejął najważniejsze elementy zaczynając od administracji, sposobu nauczania j. łacińskiego, aż do wprowadzenia bezpłatnych studiów dla przedstawicieli rożnych stanów społecznych. Ze względu na sprzeciw jezuitów oraz polskich urzędników od samego początku kolegium nie mogło stać się ośrodkiem na poziomie akademickim. Dopiero w 1635 r. król Władysław IV usankcjonował powstanie nowej szkoły, która nie posiadała własnego prawa oraz możliwości nauczania tzw. wyższych dyscyplin czyli logiki i dialektyki. Podwyższenie statusu prawnego do poziomu Akademii Krakowskiej było zawarte w umowie hadziackiej w 1658 r. Jednak ze względu na trudny czas na Ukrainie, a szczególnie w Kijowie, w drugiej połowie XVII w., nie udało się zrealizować postanowienia. W 1689 r. została wprowadzona w kolegium teologia (ukaz carski z 1694 r. potwierdził prawo do prowadzenia takiego kursu).

Już w drugiej połowie XVII w. do ośrodka naukowego zaczęto stosować nazwę „akademia”, a w XVIII w. nazwa stała się ogólno przyjętą i zaczęto stosować ją w przywilejów monarchów wydanych ośrodkowi. Wiadomo, że pierwszych dziesięcioleciach XVIII w. w „Atenach Kijowskich” co roku studiowało 400 – 500 osób, w latach 50 tego stulecia liczba ta wzrosła do ponad 1000 osób. AKM była największą spośród czterech „szkół łacińskich” carskiej Ukrainy. Drzwi ośrodka pozostawały szeroko otwarte dla wszystkich warstw społecznych. Wiedzę zgłębiały tam dzieci kozackiej starszyzny i dzieci chłopskie. Uczyły się tam nie tylko osoby pochodzące z ziem ukraińskich (wchodzących w skład Rosji i Rzeczpospolitej), ale również Białorusini, Rosjanie, Serbowie, Rumunii i Mołdawianie. Akademia stała się miejscem, gdzie wiedzę zdobywali przyszli hierarchowie (wśród nich byli również przyszli święci Cerkwi Prawosławnej), działacze państwowi, wojskowi, medycy, kompozytorzy i architekci. Ogólnie rzecz biorąc Akademia pełniła rolę swoistego pomostu, przez który dorobek zachodnioeuropejskiego szkolnictwa humanistycznego przenikał do kultury ukraińskiej. Była ośrodkiem służącym do włączania młodzieży do szeroko rozumianego w Europie kodu komunikacyjnego.

Od drugiej polowy XVIII w. Akademia nieustannie ewoluowała w kierunku przekształcenia się w duchowny ośrodek naukowy. Coraz częściej tak była odbierana przez otoczenie, a w szczególności przez ukraińską elitę. Wśród wychowanków „szkół” wrastała liczba osób pochodzących z rodzin prawosławnych kapłanów (na początku XIX w. stanowili 80 % studentów). Duchowny kierunek AKM nadało wprowadzenie w życie postanowień religijno-oświatowej reformy z 1798 r.; to podkreśliło przeznaczenie studiów, jakim było przygotowanie kapłanów. Radykalna modernizacja duchownej oświaty, która rozpoczęła się w 1809 r. ostatecznie przekształciła „Ateny Kijowskie” w jeden z czterech ważnych duchownych ośrodków nauczania Cesarstwa Rosyjskiego. W 1817 r. AKM tymczasowo zamknięto, a od 1819 r. do lat 20 XX w. ośrodek nauczania w starych budynkach AKM jako Kijowska Akademia Duchowna (dalej: KAD). Nawiasem mówiąc „stara” AKM nie przestała istnieć w 1817 r. tylko przekształciła się w „nową” akademię. Pojęcie ciągłości historii ośrodka nauczania na Kijowszczyźnie formowało się nie tylko pod wpływem wspomnianego wyżej wieloletniego procesu ewolucji „szkół łacińskich” w ośrodek kształcenia, ale również poprzez wspólne miejsce funkcjonowania obu Akademii, oficjalne deklaracje oraz upowszechnienie takiego poglądu w literaturze popularnej – i co najważniejsze poprzez -badania historyczne, w których proponuje się taki schemat dziejów AKM.

Koniec XIX – początek XX w. przyniósł dwa wydarzenia mające wpływ na historię „Aten Kijowskich”: rozpatrywanie „szkół łacińskich” w narodowej płaszczyźnie oraz wyraźne przeciwstawienie ich z KAD. Ośrodek nauczania w XVII – początku XVIII w. był wysoko oceniany przez przedstawicieli inteligencji ukraińskiej, biorąc pod uwagę korzyści jakie przyniósł narodowi ukraińskiemu, aczkolwiek mówiono o zaprzestaniu pełnienia przez akademię misji narodowej. Należy pamiętać, że pogląd był podyktowany włącznie interesami pragmatycznymi, poszukiwaniem w przeszłości odpowiedzi na współczesne dla ruchu ukraińskiego pytania oraz „nacjonalizacji” historii ukraińskiej. Oddzielenie i przeciwstawienie „Aten Mohylańskich” KAD było skutkiem zmian ogólnego poglądu na Cerkiew jako „ostoi absolutyzmu i ciemnoty”. Mówiąc o AKM wszyscy co raz częściej zapominano o tym, że funkcjonowało pod skrzydłem metropolity kijowskiego.

W kolejnych latach umocnił się obraz mohylańskich „szkół”, jako ważnego czynnika wczesnomodernistycznego życia społecznego, pierwszego uniwersytetu kuźni elit narodowych. Kiedy w latach 60 XX w. chciano przebudować historyczny kompleks KAD, jego obronie stanęła ukraińska inteligencja oraz studenci, którzy między innymi podkreślali, że Akademia przez długi czas była jedynym ośrodkiem kształcenia naukowców nie tylko Ukrainy i Rosji, ale była również najważniejszym centrum kulturalnym Europy Wschodniej. Wspomniany obraz Akademii dogrywał pierwszoplanową rolę w stworzeniu ruchu na rzecz odnowienia działalności Akademii, a sam ruch stał się elementem walki o ogłoszenie niepodległości Ukrainy. Na początku lat 90 XX w. na historycznym miejscu AKM otworzono uniwersytet o tej samej nazwie. Wiele osób odebrało ten fakt jako symbol odrodzenia ukraińskiej państwowości.

Uniwersytet Akademia Kijowsko-Mohylańska (od 1994 r. posiada status Narodowa), oficjalno otworzono 24 sierpnia 1992 r. na terenie byłej AKM oraz KAD, które w tym czasie zajęte były przez Wyższą Wojskowo-Morską Polityczną Szkołę Zawodową oraz Centralną Naukową Bibliotekę Akademii Nauk Ukraińskiej Republiki Radzieckiej im. W. I. Wernackiego. We wrześniu 1992 r. na Uniwersytecie rozpoczęło studia 200 studentów. Narodowy Uniwersytet swoją działalność wzorował na najlepszym dorobku krajowej i zagranicznej oświaty oraz innowacyjnych technologiach. Jako podstawę jego działalności przyjęto zasadę demokratyczności oraz samorządności. Koncentrowanie się na najlepszych wzorcach oświaty uniwersyteckiej sprzyjało łatwej – w przeciwieństwie do większości uniwersytetów ukraińskich – adaptacji w AMK zasad tzw. procesu bolońskiego oraz ożywieniu międzynarodowej wymiany naukowej. Na przykład w 2005 r. Uniwersytet „AKM” stał się członkiem Stowarzyszenia Europejskich Uniwersytetów oraz podpisał „Magna Charta”. Zgodnie z rożnymi rankingami ukraińskich szkół wyższych Akademia stale znajduje się w pierwszej trojce najlepszych uniwersytetów, pomimo swojego niewielkiego rozmiaru w porównaniu z konkurencją, która posiada dziesiątki instytutów i wydziałów.

Narodowy Uniwersytet „Akademia Kijowsko- Mohylańska” jest centrum naukowym dlatego oprócz sześciu wydziałów – humanistyki, prawa, ekonomii, socjologii, informatyki i technologii socjologicznej – działa kilkadziesiąt naukowych instytucji – centrów badawczych z laboratoriami.

Proces nauczania w Narodowym Uniwersytecie posiada kilka cech. Są to: samodzielne kształtowanie indywidualnego planu zajęć, profesjonalne kursy wykładane przez wybitnych specjalistów z rożnych dziedzin (do wyboru), możliwość zmiany specjalizacji, uczestnictwo w zajęciach na innych wydziałach, podział roku akademickiego na 3 semestry oraz obowiązkowy tydzień samodzielnej pracy, ratingowy system oceniania w skali od 1 do 100, ukraiński oraz angielski język nauczania. Obok czteroletniego licencjatu, dwuletniego magisterium, dwuletniej aspirantury oraz studiów doktoranckich do 2008 r. wprowadzono programy doktorskie. Obecnie studenci tworzą studenckie kolegium, czyli organ samorządu studenckiego, który reprezentuje interesy przed władzami uniwersytetu, jak również zostało powołane do ożywienia życia religijnego Studenckie Bractwo Mohylańskie.

Uniwersytet współpracuje z wieloma organizacjami, między innymi z Międzynarodową Fundacją Odrodzenia AKM, Domem Wydawniczym AKM, czasopismem „Teatr”, Ambasadą Wielkiej Brytanii, Centrum Współczesnej Sztuki itp. Przy Uniwersytecie działa wydawnictwo „Duch i Literatura”, redakcja „Ukraińskiego Przeglądu Humanistycznego”. W pomieszczeniach z XVII w. oraz XVIII w. funkcjonują cerkwie pw. Świętego Ducha i pw. Zwiastowania Bogurodzicy.

Maksym Jaremenko kierownik Centrum Naukowo-Badawczego „Spadszczyna” AKM

Z j. ukraińskiego tłum.: Marta Drabczuk, Stefan Dmitruk